Bu konuyu açmamın sebebi önceki konunun yetersizliğidir..
HID (Xenon) Aydınlatma Sistemleri:HID in açılımı High Intensity Discharge yani yüksek yoğunluklu boşaltım demektir. Bir çok alanda kullanılır. Otomotiv aydınlatmalarının yanı sıra sokak lambalarında, büyük sabit spotlarda da kullanıldığı olur. Otomotiv sektöründeki HID sistemlere genel olarak xenon denmesinin sebebi ampulün içerisinde bulunan xenon gazıdır. Sokak lambalarında ve spotlarda argon gazı bulunur. Bu sebeple ısınıp tam güce ulaşmaları dakikalar sürer. Otomotiv sektöründe xenon gazının kullanımı da bu sebepledir. Xenon gazı sayesinde HID sistemler maksimum güce ve parlaklığa saniyeler içerisinde ulaşabilir. Halojen sistemlerde yaptığım gibi detaylı teknik anlatım yapıp hepinizi sıkmayacağım. Merak eden varsa özel mesaj yoluyla sorabilir
OEM Xenon sistemler genel olarak 3 parçadan oluşur. Ampul, ateşleyici ve balast. Ampul tipine göre ateşleyici ampule entegre olabilir ya da olmayabilir. Balast ise basitçe anlatmak gerekirse xenon ampulünün ateşlenmesi için gereken yüksek akımı sağlayan ve ampulün yanık kalması için gerekli beslemeyi yapan parçadır. Otomobil üreticileri 35 watt gücünde xenon kullanırlar. 35 watt D1S-D2S ampuller 3000-3200 lümen ışık yayarlar. Yani halojen farlardan 2 kat güçlüdürler.
Sadece kısalar için xenon sistem kullanan araçların yanı sıra bi-xenon aydınlatma sistemine sahip araçlar da vardır. Bi-xenon sistem araçlarda uzun-kısa genellikle tek mercek üzerinden gerçekleşir (uzunlar için ayrı bir uzun far merceği kullanan araçlar da vardır. Ancak çok verimli olmadığı için pek kullanılmamaktadır.). Bu işlemin detayını birazdan anlatacağım.
Xenon Aydınlatma Sistemlerinin Avantajları:1) Halojen far ampullerinden 2 kat daha fazla ışık yayarlar.
2) Ömürleri halojen ampullerden yaklaşık 3.5 kat daha fazladır.
3) Renk seçenekleri daha fazladır.
Xenon Aydınlatma Sistemlerinin Dezavantajları:1) Aydınlatma kalitesini ampul haricinde balast da etkiler.
2) Xenon ampuller halojen ampullere göre çok daha pahalıdır. Örneğin Osram marka standart bir H1 ampul 7-10 TL arasına bulunabilirken, Osram marka D2S ampul yaklaşık 160 TL, D1S ampul yaklaşık 200 TL'dir. Aynı zamanda balastlar da yüksek fiyatlıdır (Sıfır, AL-Bosch marka bir balastın tanesi 500 TL civarıdır. 2 tane gerekir). Dolayısıyla herhangi bir parça bozulduğu zaman değiştirmek çok masraflıdır.
3) Ömürleri 3000 saat civarı olmasına rağmen, teorik ömrünün yarısına gelen bir xenon ampul parlaklığının neredeyse %50'sini kaybedecektir. Yani 1500 saat yanma süresine sahip bir D2S ampul, halojen ampullerle aşağı yukarı aynı güçte yanacaktır.
Xenon Ampul Tipleri:1) D1S: Ateşleyicisi ampule entegredir. Bu sebeple çok hızlı bir şekilde maksimum parlaklığına ulaşabilir. Dolayısıyla bi-xenon araçlarda selektör atıldığı zaman ampul parlaklığına çabuk ulaşabildiği için atılan selektör daha etkili olacaktır. Fiyatları D2S ampullere göre 60-70 TL daha yüksektir.
2) D2S: Ateşleyici ampulün arkasına ayrıca takılır. Isınma süresi D1S sistemlere göre daha uzundur. Bazıları arada gözle görülür bir fark olmadığını söylese de, şahsi tecrübelerime göre aradaki fark büyük. Fiyatları D1S'lere oranla daha düşüktür. D1S sistemlere göre daha eski bir teknolojidir.
Ampul:
Ateşleyici:
3) D3S: D1S gibi ateşleyicisi ampule entegredir. İçerisinde civa olmayan yeni nesil ampul tipidir. Aynı zamanda D1S ampuller sabit çalışmak için 85 volta ihtiyaç duyarken bu ampuller 42 voltta sabit çalışır. Fiyatları D1S'lerden bile yüksektir. Tane fiyatı yaklaşık olarak 230 TL dir.
4) D4S: D2S tip ampulün civa içermeyen ve daha düşük voltajla sabit çalışabilen modelidir denilebilir. Ateşleyicisi ampule entegre değildir. D1S-D3S ve D2S-D4S ampuller neredeyse birebir aynıdır. Bu sebeple resim eklemiyorum.
5) D1R-D2R-D3R-D4R: Sondaki R 'reflector' yani reflektör tabanlı sistemler için üretildiklerini anlatır. S kodlu ampuller mercekle kullanılmak zorundayken R kodlu ampuller reflektör tabanlı xenon aydınlatma sistemlerinde kullanılır. Yalnız bu demek değildir ki; D2R tipindeki bir ampulü halojen farlı bir araca takılabilir. Üzerlerinde bulunan siyah kaplama-boya ışığın dağılımını istenen bölgelerde keser. Bu şekilde ışığın odaklanması daha kolay olur. Bu ampullerin kullanılabildiği reflektörler standart halojen reflektörlerinden farklıdır. Bu iş için dizayn edilmiştir. Sondan bir önceki kasa Honda Civic, eski kasa Volvo S60, eski kasa Mercedes S serileri reflektör tabanlı xenon aydınlatmaya sahip olan araçlardan bazılarıdır. S kodlu ampullerden tek farkları ampulün camının üzerinde bulunan siyah kısımdır.
D2R ampule bir örnek:
Merak edenler için balast resmi (markaya göre tipleri değişiklik gösterir ancak hepsi için kapalı-kare-metal kutu diyebiliriz.):
